Konferencja
„Integrowana ochrona zbóż na podstawie doświadczeń ścisłych PDO”
Dynamicznie zmieniający się klimat, wysoki wpływ czynników biotycznych i abiotycznych w tym m.in. występowanie chorób powodowanych przez szkodniki, czy nieregularny rozkład sumy opadów atmosferycznych w ciągu okresu wegetacyjnego roślin uprawnych, stwarzają warunki, w których należy ponownie przemyśleć zagadnienie stworzenia potencjału zdrowej, aktywnej i bogatej w życie mikrobiologiczne gleby, jak również lepszego wykorzystania potencjału genetycznego odmian zbóż. Podnoszenie świadomości o potencjale strukturotwórczym gleby, prowadzenia doświadczeń ścisłych PDO. Podnoszenie świadomości o potencjale żywej gleby, jak i kluczowym wpływie odmiany wybieranej do siewu na końcowy efekt plonowania było motywacją do zorganizowania dwóch uzupełniających się wydarzeń. Konferencji połączonej z praktycznymi warsztatami polowymi o tematyce „Integrowana ochrona zbóż na podstawie doświadczeń ścisłych PDO”
Operacja opracowana przez Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie podlegająca refundacji ze środków pochodzących z II Schematu Pomocy Technicznej – Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich +. Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027.
Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie Oddział w Mikołowie zorganizował konferencję połączoną z warsztatami polowymi, które zgromadziły 34 uczestników w dniu 29 maja 2025 roku. Tematem przewodnim była „Integrowana ochrona zbóż na podstawie doświadczeń ścisłych PDO”. Konferencja, jak i warsztaty cieszyły się dużym zainteresowaniem, a jej celami były zwiększenie świadomości i popularyzacja skutecznych, nowoczesnych rozwiązań dotyczących ochrony zasobów gleby w rolnictwie. Promowanie skutecznych działań w zakresie poprawy żyzności gleby, jakości plonów, ochrony bioróżnorodności, stosowanie racjonalnego nawożenia, ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin (ŚOR). Promowanie innowacji w uprawach roślin zbożowych, poznanie bieżących trendów w uprawie i doborze odmian do siewu w odniesieniu do zbóż ozimych takich, jak: żyto ozime, pszenżyto ozime, pszenica ozima.
Do udziału zostali zaproszeni profesjonalni producenci roślin zbożowych – posiadający własne uprawy; osoby planujące rozpoczęcie uprawy roślin zbożowych, doradcy rolniczy, jak również osoby zainteresowane wdrażaniem innowacji w rolnictwie i na terenach wiejskich w odniesieniu do zmieniającej się nowej wspólnej polityki rolnej na lata 2023-2027 z woj. śląskiego.
Program konferencji był bardzo bogaty. Prelegentami byli polscy specjaliści praktycy wygłaszający prelekcje na szeregu czołowych spotkań branżowych w Polsce i na arenie międzynarodowej – z Oddziału Terenowego Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Pawłowicach (COBORU), jak i z firmy zajmującej się wdrażaniem Probiotechnologii w Polsce Probiotics Polska.
Pierwszym z prelegentów był Dyrektor Oddziału Terenowego (COBORU) Stacji Oceny Odmian w Pawłowicach przewodniczący Śląskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego województwa śląskiego, autor publikacji regionalnych – wyniki porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego i rolniczego (PDOiR), Lista Odmian Zalecanych (LOZ) do Uprawy w województwie śląskim. Przedstawione zostały zagadnienia związane z wyjaśnieniem zasady działania, struktury COBORU, prowadzonych badań, w tym prowadzonych doświadczeń w odniesieniu do zbóż ozimych wraz przedstawieniem szeregu poszczególnych zadań w ramach systemu badań odmianowych w Polsce zanim wyhodowana odmiana znajdzie się na liście odmian zalecanych do uprawy. System obejmuje doświadczenia hodowlane prowadzone przez hodowców samodzielnie lub we współpracy z innymi jednostkami, następnie jest zgłoszenie do Krajowego Rejestru w Polsce, gdzie odmiana przechodzi oficjalne badania urzędowe w obszarze odrębności, wyrównania i trwałości (OWT) i wartości gospodarczej odmiany (WGO) trwające 2-3 lata. Kolejny etap obejmuje wpisanie odmiany do Krajowego Rejestru (KR) (okres 10 lat dla zbóż) Odmian w Polsce, wraz z wprowadzeniem odmiany do Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA) lub Warzywnych (CCV), a ich materiał siewny może być legalnie produkowany i dopuszczony do obrotu w innych krajach UE. Ostatecznie po minimum 2 latach badań prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego można oficjalnie włączyć odmianę na tzw. „Listę odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw” (LOZ). W obrębie Krajowego Rejestru (KR) odmian zostaje wpisana tylko ta odmiana, która jest: odrębna, wyrównana i trwała (OWT), posiada zadawalającą wartość gospodarczą (WGO), ma odpowiednią nazwę, hodowca zachowuje odmianę i dostarcza do badań niezbędną ilość materiału siewnego, hodowca wpłacił odpowiednią opłatę
Natomiast kryteria oceny wartości gospodarczej odmian (WGO) obejmują: wielkość plonu nasion, jakość plonu stabilność plonowania w latach i różnych rejonach, reakcja na warunki stresowe (np. susza, niska temperatura, opad gradu), odporność i tolerancja na choroby, odporność na wyleganie czy przystosowanie do różnych warunków uprawy.
Sławomir Gacka – Prezes Probiotics Polska, absolwent Wyższej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie – Wydział Ogrodniczy, wykładowca – trener z ramienia MRiRW w zakresie wymagań jakościowych na rynku świeżych owoców i warzyw, grup producenckich, współzałożyciel Grupy ProBiotics Polska, Stowarzyszenia EkosystEM-Dziedzictwo Natury, Polskiej Izby Technologii i Wyrobów Naturalnych i Stowarzyszenia Valentinus Galewskiego Wzgórza Przemienienia. Menager, technolog Probiotechnologii. W swoim wystąpieniu odniósł się do zagadnień związanych z mikrobiomem gleby, jego rolą i wpływem na odporność roślin na stresy środowiskowe, zasadami funkcjonowania mikroorganizmów w glebie. rolą mikroorganizmów w obiegu i dostępności minerałów, rolą eksudatów, czyli wydzielin z korzeni roślin, służąca allelopatii (odziaływanie substancji chemicznych wytwarzanych przez rośliny oddziałujących na inne organizmy, zarówno w sposób korzystny (stymulujący) jak i niekorzystny (hamujący) lub pobieraniu jonów z gleby
Mikroorganizmy związane z powierzchnią korzeni lub liści, a także drobnoustroje występujące wewnątrz organów roślin formują sieć powiązań i biotycznych interakcji pomiędzy roślinami a ich środowiskiem życia. Mikrobiom obejmuje liczną grupę drobnoustrojów, które odgrywają kluczową rolę w dożywianiu mineralnym roślin i wpływają na stan zdrowotny roślin. Biorą udział w funkcjonowaniu ekosystemów. To interakcje różnych grup i gatunków mikroorganizmów, które zależą od abiotycznych i biotycznych czynników, w tym chemicznych wydzielanych przez korzenie roślin. W skład mikrobiomu wchodzą: bakterie, archeany, grzyby, algo, pierwotniaki, różne struktury – tzw. biofilmy, wirusy, fagi, metabolity, martwe formy i DNA wszystkich form.
Jacek Lasmanowicz – Dyrektor ds. rozwoju Probiotechnologii w Polsce, aktywny uczestnictwo w działaniach badawczo-rozwojowych firmy – specjalizacja chów i hodowla zwierząt, badania gleby, wdrożenia w uprawach, aktywny udział w Krajowym Hubie ds. Biogospodarki oraz Krajowym Hubie ds. Zdrowej Gleby. W swoim wystąpieniu omówił zagadnienia związane z procesami rozkładu materii organicznej w glebie, wpływie resztek pożniwnych na wzbogacenie gleby w składniki pokarmowe, wskazał na kluczową rolę przekompostowanych nawozów naturalnych i ich pozytywny wpływ na procesy strukturotwórcze gleby.
Realizacja konferencji połączonej z warsztatami polowymi na polach ŚODR w Czestochowie Oddział Mikołów spełniły cele KSOW +. Był to czas obfitujący w żywe dyskusje z udziałem rolników i wykładowców, merytoryczna wymiana doświadczeń i przepływ informacji z nauki do praktyki. Uczestnictwo w konferencji pozwoliło zapoznać się z innowacjami stosowanymi w Porejestrowym Doświadczalnictwie Odmianowym prowadzonym we współpracy ŚODR w Częstochowie Oddział Mikołów z COBORU Oddział Terenowy Oceny Odmian w Pawłowicach w Integrowanej Ochronie zbóż na podstawie doświadczeń ścisłych PDO. Zdobyte doświadczenia pozwolą na efektywne zwiększanie konkurencyjności gospodarstw rolnych w odniesieniu do uzyskiwania opłacalnych dochodów z wysokich plonów w gospodarstwach na terenie woj. śląskiego.
Tomasz Mrowiec
Starszy Spec. ds. produkcji roślinnej
Dział Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa ŚODR O./Mikołów
Chcesz zostać Partnerem KSOW – zarejestruj się na stronie ksow.pl